چکیده
ترانسفورماتورهای قدرت از مهمترین تجهیزات صنایع بزرگ می باشند و بروز هرگونه عیب در ترانسفورماتورها میتواند سبب بی برق شدن تجهیزات، توقف خطوط تولید و تحمیل هزینه های سنگین گردد. بنابراین پایش وضعیت ترانسفورماتورها و تشخیص و رفع به موقع ایراد آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. آنالیز گازهای حل شده در روغن یکی از روش های اصلی پایش وضعیت ترانسفورماتورها میباشد. به منظور آنالیز گازهای روغن تاکنون روش های زیادی معرفی شده است. در مواردی ممکن است نتایج حاصل از این روش ها با یکدیگر مطابقت نداشته باشد. این مقاله به ارائه روشی جهت تصمیم گیری نهایی در مورد نوع خطای معرفی شده در روش های مختلف گازکروماتوگرافی میپردازد. این روش پیشنهادی بر روی ترانسفورماتورهای شرکت معدنی و صنعتی گل گهر پیاده سازی شده و نتایج حاصل از آن ارائه گردیده است.
مقدمه
در سالهای اخیر با پیشرفت تکنولوژی، نیاز به قابلیت اطمینان در سیستم های دینامیکی ساخت بشر رو به افزایش بوده است. آگاهی زود هنگام از وقوع عیب در یک سیستم باعث می شود که بتوان در زمان مناسب اقدامات لازم را جهت بهبود و تعمیر سیستم به انجام رساند و مانع از خرابی و از کارافتادگی آن سیستم گردید. امروزه با رشد صنایع و پیچیدگی و وابستگی سیستم ها به یکدیگر، متوقف شدن یک تجهیز می تواند سبب متوقف شدن فرآیندهای صنعتی از جمله صنایع معدنی گشته و مسائل و لطمات اقتصادی فراوانی را به همراه داشته باشد. در نیروگاه های تولید برق، پست های فشار قوی و مراکز صنعتی بزرگ نظیر شرکت معدنی و صنعتی گل گهر سیرجان، ترانسفورماتورهای قدرت از حیاتی ترین تجهیزات به شمار رفته و لذا پایش صحیح وضعیت آنها از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در صورتی که در هریک از ترانسفورماتورهای تغذیه کننده تجهیزات برقی خطایی رخ دهد، امکان متوقف شدن خط تولید صنایع بسیار زیاد می باشد. در یک ترانسفورماتور قدرت خطاهای مختلفی به دلایل گوناگونی ممکن است رخ دهد. به طور کلی میتوان خطاهای ترانسفورماتور را به دو دسته الکتریکی و حرارتی تقسیم بندی کرد. عیوب الکتریکی عیوب مخربی بوده و سبب نفوذ در مواد عایقی می گردند. این عیوب عمدتا به سه دسته آرک، تخلیه جزئی و پدیده کرونا تقسیم بندی میشوند. عیوب حرارتی نیز شامل افزایش دمای روغن و یا عایق کاغذی می باشند. بروز هریک از این خطاها باعث تجزیه روغن ترانسفورماتور و عایق سلولزی آن گشته و گازهای مختلفی را تولید می نماید. بنابراین با نمونه گیری از روغن ترانسفورماتور و بررسی کمی گازهای موجود در آن میتوان از وضعیت ترانسفورماتور آگاهی یافت که به این عمل گازکروماتوگرافی (DGA۱) می گویند.[۱]
پس از انجام عملیات گازکروماتوگرافی بر روی روغن ترانسفورماتور، بایستی تحلیل نتایج و عیب یابی خطای ترانسفورماتور انجام پذیرد. تاکنون برای این امر روش های مختلفی معرفی شده است که هر کدام از این روش ها دارای مزایا و معایبی می باشند .[۲,۳] در شرایط مختلف امکان عدم تطابق نتایج روش های مختلف آنالیز گازکروماتوگرافی وجود خواهد داشت. در زمینه تشخیص دقیق نوع خطا و میزان دقت هریک از روش های گوناگون گازکروماتوگرافی تاکنون مطالعات زیادی انجام شده است.[۴] در مقاله حاضر، ابتدا روش های مختلف تحلیل و عیب یابی نتایج گازکروماتوگرافی روغن ترانسفورماتور شرح داده خواهند شد. سپس به منظور تصمیم گیری نهایی در مورد نوع خطای رخ داده در ترانسفورماتور روشی ارائه خواهد شد. ترانسفورماتورهای کارخانه های فراوری شرکت معدنی و صنعتی گل گهر سیرجان به عنوان مورد مطالعاتی معرفی میگردند و روش پیشنهادی بر روی آنها اجرا خواهد گردید.
نویسندگان : علیرضا فروغی ، مصطفی فیروزآبادی ، ابوالفضل احمدی پور ، رحیم ستوده بحرینی
