بررسی موانع توسعه بازار برق ایران (مطالعه موردی صنعت برق استان مازندران)

نویسندگان : شجاع محمودی عالمی ، حسن طالبی خشکرودی – شرکت توزیع نیروی برق مازندران

ﭼﻜﻴﺪه :

یکی از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق در دﻫﻪ اﺧﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖدر ﺟﻬﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎراﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪﺷﻤﺎر میرود. ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺎزارﺑﺮق، اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎی رﻗﺎﺑﺘﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺨﺶﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ، ﺑﺮونﺳﭙﺎری ﺧﺪﻣﺎتﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺖﺑﺮق ﺑﺨﺼﻮصدر ﺷﺮﻛﺘﻬﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﻮزﻳﻊ و… از ﺟﻤﻠﻪاﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎﻟﻬﺎیاﺧﻴﺮ دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ در اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮارﺳﻴﺪه اﺳﺖ اﻧﺮژی ﺑﺮق ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻚ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮمی و ﻫﻤﮕﺎنی، ﻣﻮرد
اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺨﺶ ﻋﻈﻴﻤﻲ از ﻣﺮدم ﻛﺸﻮرﻣﺎن اﺳﺖ و ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻧﺮژی ﺑﺮق در ﺑﺨﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ، اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺮژی از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎی واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم میرﺳﺪ .ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎی ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮاﻧﺎیی ﻣﺎلی و ﺳﺨﺖاﻓﺰاری اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻧﺪارﻧﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع، دوﻟﺖ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭼﻨﺪانی ﺑﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ در اﺑﻌﺎد اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ را ﻧﺪارد .
در اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪﻧﮕﺮش ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻼنﻛﺸﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮق از ﻗﺎﻟﺐﻳﻚ ﺧﺪﻣﺖ دوﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﻻیاﻗﺘﺼﺎدی ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ. ﺑﺪﻳﻬﻲاﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﮕﺎه و ﺗﺒﺪﻳﻞﺷﺪن اﻧﺮژی ﺑﺮق ﺑﻪ ﻛﺎﻻییاﻗﺘﺼﺎدی ﻛﻪ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﻴﺪ آن ﺑﺎﻳﺪﻫﺰﻳﻨﻪ زﻳﺎدی ﺻﺮف ﺷﺪه و ﻛﺎرﺳﺨﺖ و ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎیی ﺻﻮرتﺑﮕﻴﺮد ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻬﺮهوری واﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ در اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎزار ﺑﺮق در راﺳﺘﺎی ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ، ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻳﺠﺎد ﺑﺎزار ﺑﺮق ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻗﺘﺼﺎدی ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق ﺑﺮ ﻣﻴﮕﺮدد و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰ اﻗﺘﺼﺎدی ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺮژی اﻟﻜﺘﺮیکی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻛﺎﻻی ﻗﺎﺑﻞ داد و ﺳﺘﺪ در ﻳﻚ ﺑﺎزار اراﻳﻪ ﺷﻮد.

ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺿﻤﻦ ﭘﺬﻳﺮش ﻧﻜﺎت ﻣﺜﺒﺖ روﻳﻜﺮد ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎزار ﺑﺮق ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﺑﺪون ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزی زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎی اوﻟﻴﻪ و اﻳﺠﺎد زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻗﺎﻧﻮنی و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻴﺮوی اﻧﺴﺎنی اﻗﺪاﻣﺎت در ﭘﻴﺶ رو ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺸﻜﻼت را ﺣﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﭘﻴﺶ رو دو ﭼﻨﺪان می ﻛﻨﺪ ﻟﺬا ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮﺳﺮ راه ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎزار ﺑﺮق ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﺳﺎزی ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﺮاﻳﻨﺪ و ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ ﻓﻨﺎوری در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق ، ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻨﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﻮﻳﻦ ، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻴﺮوی اﻧﺴﺎنی از ﺣﺎﻟﺖ وﻇﻴﻔﻪ ای ﺑﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪی، رﻗﺎﺑﺖ در ﺑﺨﺶ ﺻﺎدرات اﻧﺮژی ، ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ ﭘﻴﺶ روﺳﺖ.